ms. Wilhelm Gustloff.
Onder dreiging van het oprukkende
Rode Leger kreeg de
Wilhelm Gustloff de taak om vluchtelingen en gewonde Duitse soldaten uit
Oost-Pruisen te evacueren naar de Duitse havenstad
Kiel. Het schip werd voor die opdracht uitgerust met
luchtafweergeschut en het rode kruis op de schouw werd verwijderd. Op 30 januari 1945 vertrok het schip vanuit de haven van
Gotenhafen. Militair commandant
Wilhelm Zahn wilde de kans op een aanval door een onderzeeër verkleinen en adviseerde kapitein
Friedrich Petersen om dicht bij de kust te blijven, in ondiep water, en geen navigatieverlichting te voeren. Petersen zette echter koers naar diep water, en liet de navigatieverlichting inschakelen toen bleek dat een Duits konvooi van
mijnenvegers onderweg was. Diezelfde avond werd de
Wilhelm Gustloff ontdekt door de
sovjetonderzeeboot S-13, die het schip op 30 kilometer voor de
Oostzeekust tussen
Großendorf en
Leba met drie
torpedo's trof. De
Wilhelm Gustloff zonk in minder dan een uur.
Hoeveel passagiers er aan boord waren, is niet exact bekend. Naar schatting waren er in ieder geval 50% meer mensen aan boord dan het aantal waarvoor capaciteit in de reddingsboten beschikbaar was.
Als gevolg van de torpedo-explosies ontstond er paniek aan boord. Veel mensen kwamen terecht in het koude water van de Oostzee. Met een watertemperatuur van omstreeks 4°C en een luchttemperatuur van onder de -10°C waren de kansen op overleving gering. Slechts enkele reddingsboten werden met succes in het water neergelaten. De overlevenden, onder wie Zahn en Petersen, werden opgepikt door Duitse schepen die zich in de nabijheid bevonden. Naar het optreden van Zahn stelde de
Kriegsmarine een officieel onderzoek in, dat echter niet meer kon worden afgerond door de ineenstorting van het naziregime.
Van de duizenden vluchtelingen en meer dan duizend soldaten en zeelieden aan boord overleefden er slechts 1239 personen de ramp (volgens andere bronnen 966). Die werden door Duitse schepen opgepikt. De meest recente en geaccepteerde schatting gaat uit van ruim 9000 slachtoffers. Daarmee is de ondergang van de Wilhelm Gustloff de grootste scheepsramp in de geschiedenis, in termen van slachtoffers afkomstig van één vaartuig.
